Proces nauki jedzenia łyżeczką przez dziecko trwa zwykle wiele miesięcy. Zaczyna się już na początku rozszerzania diety, kiedy niemowlę jest karmione przez rodzica. Stopniowo maluch zaczyna coraz bardziej angażować się w przyjmowanie pokarmów. Zwykle jednak dopiero pod koniec pierwszego roku życia dziecko zaczyna powoli samo posługiwać się tym sztućcem. Z poniższego artykułu dowiesz się więcej o nauce jedzenia łyżeczką u maluchów.
Co znajdziesz w tym artykule:
Od kiedy uczyć dziecko jeść łyżeczką?
Żywność o konsystencji puree podawaną dziecku łyżeczką można zacząć wprowadzać do diety niemowlaka między 17. tygodniem życia (początkiem 5. miesiąca) a 26. tygodniem życia (początkiem 7. miesiąca). W tym okresie niemowlę nabywa umiejętności, które umożliwiają karmienie pokarmami innymi niż płynne – potrafi siedzieć z podparciem, a także wykazuje wystarczającą kontrolę głowy i szyi. Ponadto na tym etapie przestaje się obserwować u niemowlaków odruch usuwania z ust ciał obcych, który nie pozwala na efektywne karmienie żywnością uzupełniającą.
Tak szeroki zalecany przedział czasowy pozwala na indywidualne dobranie momentu, w którym dany maluch wykazuje już gotowość do nauki jedzenia łyżeczką. Gdy w określonym czasie widzimy już wymienione wyżej oznaki, możemy podjąć próbę podawania pierwszych pokarmów o konsystencji puree. W sytuacji, gdy dziecko nie wykazuje jeszcze zainteresowania oferowanym jedzeniem, możemy odłożyć wprowadzenie żywności uzupełniającej o 1-2 tygodnie i po tym czasie podjąć kolejną próbę.
Pierwsza łyżeczka do karmienia dziecka – na co zwrócić uwagę?
Wybór odpowiedniej łyżeczki do karmienia dziecka (a później samodzielnego jedzenia przez malucha) ma duże znaczenie. Pomaga uniknąć błędów w technice karmienia, które mogą prowadzić do późniejszego pojawiania się zaburzeń w rozwoju mowy oraz problemów ortodontycznych. O czym warto pamiętać przy wyborze łyżeczki dla niemowlaka?
Materiał wykonania i twardość łyżeczki dla dziecka
Materiał wykonania łyżeczek dla niemowlaka to najczęściej tworzywa sztuczne lub metal. Mają one przewagę nad innymi materiałami ze względu na odpowiednią twardość. Łyżeczka dla niemowlaka nie powinna być zbyt miękka (nie może uginać się znacząco na języku dziecka).
Wystarczająca twardość łyżeczki pomaga w uruchamianiu prawidłowej reakcji ruchowej malucha. Kiedy wprowadzamy ją do jamy ustnej i układamy na języku, uczucie nacisku powoduje, że u dziecka aktywowany jest odruch pobierania pokarmu z łyżeczki.
Kształt łyżeczki dla dziecka
Łyżeczka dla niemowlaka powinna być dość płaska. Pomaga to unikać wykształcenia nawyku „wycierania” jedzenia o górną wargę dziecka, gdy jest ona wyjmowana z buzi. Taki kształt pozwala także maluchowi łatwiej zbierać z niej pokarm. Nie może być zanadto wyprofilowana, ponieważ utrudnia to wkładanie i wyjmowanie łyżeczki z jamy ustnej w pozycji prostej (zamiast odginania lub podnoszenia do góry).
Lepiej, by pierwsza łyżeczka miała główkę o niewielkim rozmiarze, a jednocześnie nieco dłuższy trzonek. Dzięki tym cechom łatwiej będzie nam karmić dziecko.
Pierwsza łyżeczka dla dziecka – rozpocznij rozszerzanie diety z BoboVitą
BoboVita przygotowała specjalny prezent dla rodziców maluchów, które rozpoczynają przygodę z żywnością uzupełniającą. W ramach paczki, którą możesz otrzymać po zapisaniu się do naszego newslettera, otrzymasz m.in. łyżeczkę spełniającą wszystkie ważne wymogi dotyczące akcesoriów przeznaczonych do karmienia niemowlaka.
Łyżeczka, którą przygotowaliśmy, ma zaokrągloną końcówkę, więc nie podrażnia dziąsełek dziecka. Jej kształt i wielkość dopasowane są do małej buzi malucha. Dzięki długiemu uchwytowi, karmienie i wybieranie pokarmu ze słoiczka jest znacznie łatwiejsze.
Kiedy dziecko powinno samo jeść łyżeczką?
Dzieci rozwijają się w różnym tempie i trudno wskazać jednoznacznie, kiedy maluch powinien już samodzielnie jeść. Można się spodziewać, że kolejne etapy w nauce jedzenia łyżeczką będą w przybliżeniu przebiegać następująco:
- Dziecko w wieku między 6. i 9. miesięcy zaczyna się angażować w proces jedzenia łyżeczką. Może chwytać łyżeczkę i „pomagać” rodzicom w karmieniu. Wiele niemowląt traktuje sztućce jak zabawkę. Zwykle lubią przenosić łyżeczkę do ust (oba jej końce). Na tym etapie karmienia nie potrafią jeszcze samodzielnie zjeść znacznej ilości pokarmu.
- Po 10.-12. miesiącu życia maluch zaczyna powoli sam posługiwać się łyżeczką. Zazwyczaj przed ukończeniem 14. miesiąca życia dziecko potrafi nabrać jedzenie na łyżeczkę i przenieść do buzi (często ten proces nadal jednak nie idzie zbyt gładko i wiąże się ze sporym bałaganem).
- Przed ukończeniem 2. roku życia maluch zwykle umie już samodzielnie jeść łyżeczką, choć nie ma dużej wprawy w tej czynności. Umiejętność nadal rozwija się w 3. roku życia, a proces jedzenia zaczyna przebiegać sprawniej.
Czasami niektóre z etapów w nauce samodzielnego jedzenia łyżeczką maluch osiąga nieco później. Zwykle nie stanowi to powodu do niepokoju.
Karmienie dziecka łyżeczką – ważne zasady
Masz już w domu odpowiednią łyżeczkę dla dziecka i chcesz rozpocząć naukę samodzielnego jedzenia przy jej użyciu? Oto kilka ważnych wskazówek, które pomogą ci w tym procesie:
- Na czas nauki karmienia łyżeczką zapewniaj dziecku wygodną, stabilną pozycję w krzesełku z podparciem.
- Od pierwszych miesięcy rozszerzania diety zaangażuj dziecko w „asystowanie” ci w karmieniu go łyżeczką. Możesz np. zachęcać malucha do trzymania razem z tobą łyżeczki, kiedy kierujesz ją do jego buzi. Na późniejszym etapie możesz także aranżować sytuacje, w których dziecko samo trzyma łyżeczkę, a jednocześnie ty nakrywasz dłonią jego rączkę i utrzymujesz ją stabilnie, pomagając mu w jedzeniu.
- Weź pod uwagę, że początkowo warto zachęcać dziecko do uczenia się samodzielnego używania łyżeczki szczególnie, kiedy podajemy mu produkty, które dobrze trzymają się jej powierzchni, np. gęste puree warzywne czy kaszkę zbożową. Z takimi potrawami dziecko łatwiej sobie poradzi - jest mniejsze ryzyko wylania się ich z powierzchni łyżeczki.
- Pamiętaj, że nauka nowej umiejętności wymaga czasu i praktyki. Konieczne jest podejście do całego procesu z dużą dozą cierpliwości.
Ważne informacje:
Zaleca się kontynuację karmienia piersią podczas wprowadzenia pokarmów uzupełniających. Karmienie piersią powinno trwać tak długo, jak jest to pożądane przez matkę i dziecko. Karmienie piersią jest najlepsze dla dziecka.
Źródła:
- Szajewska H., Socha P., Horovath A. i wsp. (2021) Zasady Żywienia Zdrowych Niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Przegląd Pediatryczny 50: 1-19, dostęp: https://przegladpediatryczny.pl/files/4337.pdf.
- Horovath A., Rachtan-Janicka J., Rybak A. i wsp. Poradnik żywienia niemowląt. Krok po kroku od narodzin do pierwszych urodzin, Medycyna Praktyczna, dostęp: https://1000dni.pl/wp-content/uploads/2023/01/poradnik-zywienia-niemowlat-1341.pdf.
- National Health Service Using a Spoon Information Sheet, dostęp: https://www.nhsggc.org.uk/kids/resources/ot-activityinformation-sheets/using-a-spoon-information-sheet/.
- Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Krakowie BISFENOL A – zastosowania i zagrożenia, dostęp: https://www.gov.pl/web/psse-krakow/bisfenol-a---zastosowania-i-zagrozenia.
- European Commission (2024) Commission adopts ban of Bisphenol A in food contact materials, dostęp: https://food.ec.europa.eu/food-safety-news-0/commission-adopts-ban-bisphenol-food-contact-materials-2024-12-19_en.