Dieta lekkostrawna, nazywana inaczej łatwostrawną, jest sposobem żywienia, który ma na celu odciążenie przewodu pokarmowego. Produkty dobierane są w niej tak, żeby ułatwić proces trawienia i wchłaniania składników odżywczych. Z poniższego artykułu dowiesz się, na czym polega ten sposób żywienia oraz jak i kiedy stosuje się go u dzieci. Podpowiemy także, jak może wyglądać przykładowy jadłospis na diecie lekkostrawnej dedykowany rocznemu maluchowi, a jak starszemu, około 6-letniemu dziecka.
Co znajdziesz w tym artykule:
Dieta lekkostrawna dla dzieci – kiedy ją stosować?
Dietę lekkostrawną stosuje się głównie u dzieci chorych i w okresie rekonwalescencji. Może być wskazana m.in. w następujących sytuacjach:
- Po tzw. jelitówce, czyli ostrej infekcji przewodu pokarmowego przebiegającej z biegunką i/lub wymiotami (np. po zakażeniu rotawirusem),
- W przewlekłych chorobach żołądka i jelit (np. chorobie Leśniowskiego-Crohna, chorobie refluksowej, chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy),
- W okresie rekonwalescencji po zabiegach chirurgicznych,
- W przebiegu chorób wątroby i trzustki,
- Przy nowotworach przewodu pokarmowego,
- W czasie gorączki.
Potrzebę stosowania diety lekkostrawnej u dziecka warto indywidualnie skonsultować z lekarzem. Nie u każdego chorego w wyżej wymienionych przypadkach jej wdrożenie jest konieczne. Zdarza się, że lekarz rekomenduje włączenie tylko niektórych z elementów diety lekkostrawnej. W czasie konsultacji pediatra wyjaśni, jakie zmiany w żywieniu będą korzystne w danej sytuacji i pomoże określić zalecany czas stosowania modyfikacji jadłospisu.
Zasady diety lekkostrawnej u dziecka
Na czym w praktyce polega dieta lekkostrawna? Opiera się przede wszystkim na kilku opisanych poniżej zasadach.
Częste spożywanie niewielkich objętościowo posiłków
Niewielkie porcje posiłków mniej obciążają przewód pokarmowy, a uwzględnienie ich większej ilości w ciągu dnia pomaga w zapewnieniu wystarczającej ilości składników pokarmowych ważnych w czasie choroby i rekonwalescencji. Zaleca się, żeby dziecko na diecie lekkostrawnej jadło 5-6 posiłków dziennie.
Ograniczenie spożycia błonnika pokarmowego
Wysoka zawartość błonnika pokarmowego może obciążać przewód pokarmowy i sprawiać, że żywność trudniej się trawi i wchłania. Dlatego w diecie lekkostrawnej unika się uwzględniania produktów o najwyższej zawartości tego składnika, w tym:
- Pełnoziarnistych produktów zbożowych,
- Orzechów i nasion,
- Suszonych owoców,
- Nasion roślin strączkowych.
Przyjmowanie błonnika pokarmowego w wystarczającej ilości jest konieczne, by nie doprowadzić do zaparć u dziecka. W diecie lekkostrawnej zaleca się wybierać jednak produkty o jego niskiej lub umiarkowanie wysokiej zawartości (w tym głównie warzywa i owoce). Ponadto stosuje się techniki pozwalające poprawić tolerancję błonnika:
- Usuwanie skórek i pestek z warzyw i owoców,
- Gotowanie do miękkości,
- Rozdrabnianie, blendowanie – podawanie warzyw i owoców w postaci puree, musów i koktajli lub w formie startej na tarce o drobnych oczkach.
Unikanie ciężkostrawnych składników i potraw
W diecie lekkostrawnej zaleca się unikać produktów tłustych, wzdymających, wędzonych, a także nadmiernie pobudzających wydzielanie soku żołądkowego (np. żywności bardzo kwaśnej lub pikantnej). Mogą one negatywnie wpływać na pracę przewodu pokarmowego i powodować dolegliwości trawienne u dziecka.
Odpowiednie techniki przygotowywania potraw
Zalecanymi w diecie lekkostrawnej metodami przygotowania potraw są przede wszystkim gotowanie, duszenie bez obsmażania oraz pieczenie w folii, pergaminie lub naczyniach ceramicznych. Lepiej unikać natomiast smażenia i duszenia po obsmażeniu produktu.
Dieta lekkostrawna – co dziecko może jeść, a czego nie powinno?
W zamieszczonej poniżej tabeli znajdziesz dokładną listę produktów zalecanych w diecie lekkostrawnej dla dzieci, a także tych, których powinno się unikać.
Przykładowy jadłospis dla dziecka na diecie lekkostrawnej
To, jak może wyglądać dieta lekkostrawna u dziecka warto zobrazować na przykładach konkretnych jadłospisów, opartych wyłącznie na posiłkach zgodnych z jej zasadami.
Dieta lekkostrawna dla rocznego dziecka - przykładowy jadłospis
Śniadanie: Kaszka Porcja Zbóż mleczna manna BoboVita podana z musem z jabłek i brzoskwiń BoboVita.
II śniadanie: Mleko mamy lub mleko modyfikowane typu junior (odżywcza formuła na bazie mleka).
Obiad: Dynia z kurczakiem i ziemniaczkami BoboVita.
Podwieczorek: Mleko mamy lub mleko modyfikowane typu junior (odżywcza formuła na bazie mleka), deserek Jabłka, banany i owoce jagodowe BoboVita.
Kolacja: Jarzynki z cielęciną i kluseczkami BoboVita.
Jadłospis rocznego dziecka karmionego piersią możesz uzupełnić o dodatkowe porcje mleka mamy podawanego na żądanie.
Dieta lekkostrawna dla 6-letniego dziecka - przykładowy jadłospis
Śniadanie: Bułka kajzerka z margaryną, chudą wędliną drobiową, sałatą i pokrojonym pomidorem bez skórki i pestek; koktajl owocowy na bazie banana i jogurtu naturalnego.
II śniadanie: Ryż ugotowany na chudym mleku, podany z musem z brzoskwiń (bez skórek) i cynamonem.
Obiad: Dorsz pieczony w pergaminie ze świeżym koperkiem, gotowane ziemniaki puree, surówka z drobno startych marchewek i jabłek.
Podwieczorek: Domowy kisiel z owoców jagodowych (pozbawionych pestek).
Kolacja: Krupnik z drobną kaszą jęczmienną, warzywami (marchwią, selerem, pietruszką) i gotowaną, pokrojoną piersią z kurczaka.
Źródła:
- Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej Dieta lekkostrawna, dostęp: https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2023/06/zalecenia_dietetycy_dieta-lekkostrawna.pdf.
- Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (2019) Dieta lekkostrawna, dostęp: https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-lekkostrawna-2/
- Szajewska H., Socha P., Horovath A. i wsp. (2021) Zasady Żywienia Zdrowych Niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Przegląd Pediatryczny 50: 1-19, dostęp: https://przegladpediatryczny.pl/files/4337.pdf.
- Weker H., Rowicka G., Dyląg H. i wsp. (2020) Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia. Praktyczne zastosowanie norm i zaleceń żywieniowych, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa.
- Charzewska J. (red.), Cichocka A., Jaczewska-Schuetz J. i wsp. (2011) Jadłospisy dla dzieci w wieku przedszkolnym (śniadania, obiady, podwieczorki) opracowane zgodnie z zasadami prawidłowego żywienia, Instytut Żywności i Żywienia, dostęp: https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/05/jadlospisy-dla-dzieci-w-wieku-przedzkolnym.pdf.
Ważne informacje:
Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami.
Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.