Rozpoczęłaś już rozszerzanie diety dziecka i zastanawiasz się, kiedy przyjdzie czas na zastąpienie mleka mamy lub mleka modyfikowanego posiłkiem o stałej konsystencji? W praktyce zmniejszanie się ilości mleka w posiłkach malucha na rzecz produktów uzupełniających powinno przebiegać stopniowo, na przestrzeni miesięcy. W poniższym artykule podpowiadamy, jak krok po kroku zastępuje się mleko obiadkiem i o czym trzeba pamiętać w tym procesie.
Co znajdziesz w tym artykule:
Zastępowanie mleka obiadkiem – co musisz wiedzieć?
● W pierwszym roku życia mleko mamy lub mleko modyfikowane stanowią podstawę diety dziecka.
● Proces zastępowania porcji mleka mamy czy mleka modyfikowanego obiadkiem powinien przebiegać stopniowo - w miarę jak dziecko w ramach posiłku je coraz więcej żywności o stałej konsystencji, zaczyna w naturalny sposób potrzebować mniejszej ilości mleka.
● Niemowlę od około 9. miesiąca życia powinno otrzymywać 4-5 posiłków dziennie (3 posiłki główne – śniadanie, obiad i kolację oraz 1-2 mniejsze – II śniadanie i/lub podwieczorek). W ramach jadłospisu w ciągu dnia nadal należy podawać 3 posiłki oparte na mleku mamy lub mleku modyfikowanym (liczba karmień piersią w ciągu dnia może być większa, jeśli maluch tego potrzebuje). U dziecka w tym wieku czasami nie nie uwzględnia się już mleka w obiadku, a w 3 innych posiłkach.
Jak w praktyce wygląda zastępowanie mleka obiadkiem?
Zastępowanie mleka obiadkiem przebiega zazwyczaj stopniowo:
- Między początkiem 5. miesiąca życia i początkiem 7. miesiąca w diecie dziecka mogą pojawić się pierwsze produkty uzupełniające – o ile maluch wykazuje już oznaki gotowości do rozpoczęcia rozszerzania diety. Należą do nich: umiejętność siedzenia z podparciem, dobra kontrola ruchów głowy i szyi, zainteresowanie podawaną żywnością uzupełniającą (maluch otwiera buzię, kiedy zbliża się do niej łyżeczkę), zanik odruchu usuwania z ust ciał obcych (w tym żywności o stałej konsystencji).
- Na tym etapie zaczyna się wprowadzać żywność uzupełniającą jako element uzupełnienia diety, często w postaci obiadku. Można podawać niemowlakowi produkty o prostym składzie, odpowiednie dla dzieci po 4. miesiącu życia. Zwykle na początku wprowadza się puree warzywne (takie jak brokuły BoboVita i marchewka BoboVita). Na początku rozszerzania diety podaje się dziecku kilka łyżeczek puree (nie więcej niż 2-3), a następnie przystawia niemowlę do piersi lub karmi je mlekiem modyfikowanym.
- Stopniowo w ramach obiadków dziecka wprowadza się kolejne warzywa, różnorodne gatunki mięs i ryb, a także zboża i tłuszcze. W tym procesie na początku sprawdzi się np. jarzynowa z kurczakiem BoboVita oraz warzywa w potrawce z królikiem BoboVita, czyli produkty odpowiednie po 5. miesiącu życia dziecka. Nieco później można zacząć podawać np. oraz warzywa z delikatną wołowiną BoboVita – produkty dla dzieci po 6. miesiącu życia. Na tym etapie cały czas kontynuujemy podawanie mleka mamy lub mleka modyfikowanego jako ważnej części obiadku.rosołek z cielęciny z ryżem BoboVita oraz warzywa z delikatną wołowiną BoboVita – produkty dla dzieci po 6. miesiącu życia. Na tym etapie cały czas kontynuujemy podawanie mleka mamy lub mleka modyfikowanego jako ważnej części obiadku.
- Z czasem rodzice zauważą, że dieta dziecka została już rozszerzona o podstawowe grupy produktów i można podawać maluchowi różnorodne i zbilansowane obiadki, czyli takie, które zawierają jednocześnie warzywa, produkty zbożowe lub ziemniaki, a także produkty białkowe (mięso, ryby, jaja lub strączki) i tłuszcze (np. oleje roślinne, masło). Przykładami takich zbilansowanych produktów są m.in. risotto z rybą i warzywami BoboVita (dla dzieci po 9. miesiącu życia) oraz gulasz z wołowiną i makaronem BoboVita (dla niemowląt po 10. miesiącu życia).
- Kiedy dziecko zaczyna przy większości obiadków spożywać całą porcję takiej potrawy, może nie potrzebować już dodatkowego karmienia mlekiem mamy lub mlekiem modyfikowanym w ramach tego posiłku.
Kiedy zastąpić mleko obiadkiem?
Odpowiedź na pytanie, kiedy można całkowicie zastąpić porcji mleka obiadkiem sprowadza się więc do tego, kiedy maluch zacznie spożywać zbilansowane posiłki w wystarczającej ilości. Dla każdego dziecka jest to nieco inny wiek. U dużej części niemowląt w 9.-12. miesiącu życia nie ma już konieczności podawania mleka do obiadku, ponieważ maluchy spożywają już pełne (adekwatne do wieku) porcje produktów uzupełniających (orientacyjna wielkość porcji dla malucha w tym wieku to 190-220 ml, czyli nieco mniej niż objętość standardowej szklanki).
Nie można jednocześnie zapominać, że mleko nadal pozostaje bardzo ważnym elementem diety dziecka w pierwszym roku życia. Zaleca się, by u niemowląt w wieku od 7.-8. miesiąca życia uwzględniać je jako istotny element 3 posiłków w ciągu dnia (niekoniecznie obiadków). Liczba karmień piersią u dzieci spożywających mleko mamy może być większa.
Zastępowanie mleka obiadkiem – często zadawane pytania (FAQ)
Dopiero zaczynam wprowadzanie do diety dziecka żywności o stałej konsystencji. Czy obiadek powinnam zacząć od karmienia mlekiem czy podania produktów uzupełniających?
W ramach tego posiłku zazwyczaj podajemy dziecku najpierw produkty uzupełniające, a potem mleko. Najedzone po spożyciu mleka maluchy bardzo często w ogóle nie chcą próbować nowych dla nich produktów uzupełniających. Warto zwrócić jednak także uwagę na to, by w momencie rozpoczęcia posiłku dziecko nie było jeszcze bardzo głodne i rozdrażnione. To może znacznie utrudniać podawanie produktów uzupełniających.
Jak może wyglądać jadłospis dziecka po zastąpieniu mleka obiadkiem?
Jeśli decydujemy się na rezygnację z podawania mleka jako elementu obiadku u dziecka w wieku od 9. do 12. miesiąca życia, musimy pamiętać, by uwzględnić je w 3 innych posiłkach. Jadłospis niemowlaka może wtedy wyglądać następująco:
● Śniadanie: Kaszka Porcja Zbóż bezmleczna 7 zbóż jagoda-jeżyna-jabłko BoboVita (dla dzieci po 8. miesiącu życia), plus mleko mamy lub mleko modyfikowane.
● II śniadanie: CocoMi! Kremowy mus truskawka z kokosem (dla dzieci po 6. miesiącu życia), plus mleko mamy lub mleko modyfikowane.
● Obiadek: Jarzynki z cielęciną i kluseczkami Bobovita (odpowiednie dla dziecka po 8. miesiącu życia).
● Podwieczorek: Deserek jabłka i banany z biszkoptem i nutą pomarańczy BoboVita (można go podawać po 8. miesiącu życia).
● Kolacja: Barszcz ukraiński BoboVita (odpowiedni dla dziecka po 8. miesiącu życia), plus mleko mamy lub mleko modyfikowane.
Zastępowanie porcji mleka obiadkiem: podsumowanie
Decydując o momencie zastąpienia porcji mleka mamy lub mleka modyfikowanego obiadkiem, kieruj się tym, jak dużo żywności uzupełniającej typowo spożywa maluch na danym etapie życia. Jeśli regularnie zaczyna jeść pełne porcje podawanego jedzenia o stałej konsystencji, może już nie potrzebować podawania mleka do obiadku. Jednocześnie pamiętaj, że od 7.-8. miesiąca do końca pierwszego roku życia maluch powinien nadal otrzymywać w ciągu dnia 3 posiłki mleczne - takie, których ważnym elementem jest mleko mamy lub mleko modyfikowane.
Ważne informacje: Zaleca się kontynuację karmienia piersią podczas wprowadzenia pokarmów uzupełniających. Karmienie piersią powinno trwać tak długo, jak jest to pożądane przez matkę i dziecko. Karmienie piersią jest najlepsze dla dziecka.
Źródła:
- Szajewska H., Socha P., Horovath A. i wsp. (2021) Zasady Żywienia Zdrowych Niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Przegląd Pediatryczny 50: 1-19, dostęp: https://przegladpediatryczny.pl/files/4337.pdf.
- Horovath A., Rachtan-Janicka J., Rybak A. i wsp. Poradnik żywienia niemowląt. Krok po kroku od narodzin do pierwszych urodzin, Medycyna Praktyczna, dostęp: https://1000dni.pl/wp-content/uploads/2023/01/poradnik-zywienia-niemowlat-1341.pdf.
- National Health Service (2022) Your baby’s first solid foods, dostęp: https://www.nhs.uk/baby/weaning-and-feeding/babys-first-solid-foods/.