Kiedy dziecko zaczyna chodzić? Najważniejsze informacje

Jak wygląda nauka chodzenia u dziecka?

Nauka chodzenia dziecka jest procesem trudnym i żmudnym. Zanim maluch wykona pierwsze całkowicie samodzielne kroki oraz nabierze pewności i stabilności, musi pokonać kilka etapów pośrednich. De facto proces ten zaczyna się już w pierwszych miesiącach życia – początek drogi stanowi bowiem nabycie takich kompetencji, jak podnoszenie głowy, czy umiejętność samodzielnego przewrócenia się z pleców na brzuszek. Ogromne znaczenie mają także kolejne kamienie milowe, w tym nauka siadania, pełzania, raczkowania, czworakowania. Wzmacniają one układ szkieletowo-mięśniowy, rozwijają poznawczo, uczą koordynacji. Raczkujące dziecko opanowuje ruch naprzemienny (prawa ręka, lewa noga, lewa ręka, prawa noga), który jest kluczowy dla mobilności człowieka.

Właściwa nauka chodzenia zaczyna się w momencie, gdy maluch podejmuje pierwsze próby pionizacji. Wyróżnić można następujące etapy:

• Przyjmowanie pozycji „na niedźwiadka”, z podparciem na dłoniach i stopach oraz uniesieniem bioder- dzięki temu dziecko trenuje mięśnie, uczy się kontrolować środek ciężkości, nabiera właściwego balansu.
• Klękanie, czyli unoszenie się na kolanach, z oderwaniem rąk od podłoża
• Wstawanie z pozycji klęcznej lub „na niedźwiadka”, zazwyczaj poprzez odbicie z jednej lub drugiej nogi, początkowo z podparciem, podciągając się na meblach i innych wyższych, stabilnych przedmiotach
• Debiutanckie kroki – bokiem, przy meblach lub ścianach, które zapewniają stabilność i bezpieczeństwo.
• Samodzielny chód do przodu, bez podparcia; początkowo ostrożny i nieco niezdarny, z każdym dniem coraz pewniejszy i na dłuższych dystansach.

Warto przeczytać: Żywienie i rozwój - poznaj potrzeby swojego dziecka

Po czym poznać, że dziecko zacznie chodzić?

Kiedy dziecko zaczyna chodzić? Umownie przyjmuje się, iż pierwsze samodzielne kroki maluch stawia ok0ło 12 miesiąca życia, nie należy jednak się dziwić i przejmować jeśli stanie się to znacznie wcześniej, jak też później. Znane są przypadki niemowląt odrywających stopy od podłoża nawet w 8 miesiącu życia, ale też wiele dzieci podejmuje pierwsze próby mając dopiero 1,5 roku. To, w jakim wieku dziecko zaczyna chodzić, zależy od indywidulanego tempa rozwoju oraz wielu innych czynników naturalnych i środowiskowych.

Po czym poznać, że dziecko niedługo zacznie chodzić? Często moment ten przychodzi niespodziewanie, wiele maluchów pokonuje kluczowy próg rozwojowy w ciągu zaledwie kilku dni. Zanim niemowlę wykona pierwsze kroki, coraz częściej samodzielnie wstaje, wspina się na nogach z pomocą ściany lub mebli, robi przysiady zwane sprężynowaniem, podejmuje próby podążania za interesującymi go przedmiotami, jest coraz bardziej rozbudzone poznawczo i ruchowo.

Dowiedz się: Co powinno jeść dziecko w wieku 9-12-miesiecy

Jak pomóc dziecku zacząć chodzić?

Nauka chodzenia jest procesem, który dziecko powinno w miarę możliwości opanować samodzielnie. Zanim zacznie się sprawnie poruszać, zapewne wielokrotnie upadnie. Nie należy w związku z tym załamywać rąk, ani za wszelką cenę temu przeciwdziałać. Wydarzenia te są niezbędnym elementem edukacji, w ten bowiem sposób dziecko uczy się świadomości własnego ciała i samodzielnie koryguje błędy.

Wielu rodziców pyta, jak zachęcić dziecko do chodzenia. Jeśli już zachęcać, to przede wszystkim należy stymulować jego ciekawość świata oraz chęć zabawy. Dobrym rozwiązaniem jest umieszczanie interesujących przedmiotów w pewnym oddaleniu, ale w zasięgu wzroku, co budzić będzie w maluchu naturalną chęć dotarcia do nich. Nie powinno się natomiast niemowlęcia intensywnie wspierać fizycznie. Niewskazane jest unoszenie oraz prowadzenie za ręce w sposób odbierający dziecku autonomię ruchu (można co najwyżej lekko popchnąć pupę w czasie próby pionizacji oraz dyskretnie asekurować w pozycji pionowej). Do nauki chodzenia nie powinno się też używać tak zwanych chodzików. Na tym etapie nie są najlepszym rozwiązaniem także szelki i wszystkie inne podobne gadżety.

Jeśli chodzi o ćwiczenia, które można zastosować w czasie nauki chodzenia, wspomnieć można o przysiadaniu na jednym lub drugim boku, aby wzmacniać mięśnie i ćwiczyć równowagę. Temu samemu służy kołysanie biodrami dziecka w pozycji stojącej.

Jak wyglądają pierwsze kroki malucha?

Pierwsze kroki dziecka są z oczywistych względów nieporadne. Każdy stawiany jest z ogromną niepewnością i każdy może być ostatnim. Na tym etapie maluch często wywraca się po przejściu bardzo krótkiego dystansu. Zaobserwować można dużą chwiejność, kołysanie na boki. Nóżki dziecka są szeroko rozstawione, co ma służyć utrzymaniu właściwego balansu. Charakterystyczne jest też silne zaciśnięcie pięści oraz pełen skupienia, a czasem lęku lub zdziwienia, wyraz twarzy. Zazwyczaj jednak dziecko w szybkim czasie robi zauważalne postępy, z dnia na dzień idąc coraz dalej i coraz pewniej.

Co powinno niepokoić rodzica podczas nauki chodzenia?

Podczas nauki chodzenia mogą się ujawnić różnego typu problemy, które będą stanowić powód do zaniepokojenia rodziców. Jednym z nich jest nieprawidłowe ułożenie stóp. Możliwe, że są one skierowane palcami ku sobie. Początkowo można to uznać za naturalne, w ten bowiem sposób dziecko ułatwia sobie przemieszczanie się. Jeśli jednak po upływie kilku miesięcy sytuacja nie poprawia się, warto problem skonsultować z lekarzem pod kątem koślawości („stopy płasko-koślawe”). Podobnie rzecz wygląda w przypadku chodzenia na palcach. Jeśli objaw ten nie zanika, można podejrzewać m.in. zaburzenia napięcia mięśniowego.

Niepokojącym symptomem może też być utrzymujące się dłużej potykanie o własne nogi, lub niemożność utrzymania równowagi i częste upadanie – także one mogą świadczyć o zaburzeniach neurologicznych lub mięśniowych.

Diagnozować też należy przyczyny niechodzenia dziecka, jeśli osiągnie ono wiek, w którym umiejętność ta powinna zostać bezwzględnie opanowana.

Sprawdź: Dlaczego tak ważna jest jakość produktów żywnościowych dla dziecka

Kiedy dziecko zaczyna najpóźniej chodzić?

Kiedy się niepokoić, gdy dziecko nie chodzi? Wedle Światowej Organizacji Zdrowia, maluch powinien zyskać podstawową mobilność w pozycji pionowej najpóźniej do końca 18 miesiąca życia (1,5 roku). Jeśli tak się nie stanie, niezbędna jest konsultacja lekarska.

Przyczyny niechodzenia dziecka są bardzo zróżnicowane. Wymienić w tym kontekście można takie problemy zdrowotne, jak:

• Dystrofia mięśniowa – choroba dziedziczna w przebiegu której następuje znaczne osłabienie mięśni
• Dysplazja stawu biodrowego – wada wrodzona polegająca na niewłaściwym rozwoju lub budowie panewki stawu biodrowego
• Ataksja, której istotą jest niezborność ruchów, będąca następstwem licznych chorób i zaburzeń, ale też m.in. znacznego niedostatku witamin B12 i E
• Porażenie mózgowe i inne zaburzenia neurologiczne
• Opóźnienia rozwoju psychoruchowego
• Krzywica będąca konsekwencją uwarunkowań genetycznych, ale też m.in. niedoboru witaminy D

Jak widać, często podłoże problemu stanowią deficyty witamin, a także składników mineralnych. Dlatego tak ważna jest na etapie nauki chodzenia właściwa dieta, bogata we wszystkie niezbędne składniki odżywcze. W tym czasie maluch wciąż powinien być karmiony mlekiem matki lub mlekiem modyfikowanym, jeśli karmienie piersią nie jest możliwe, niezbędne jednak jest prawidłowe rozszerzanie jego menu. Prowadząc rozszerzanie diety warto kierować się schematem żywienia Z czasem w diecie malucha znajdować się w niej już będą m.in. warzywa, owoce, kaszki, mięso, ryby, pieczywo. Należy pamiętać, że prawidłowe żywienie, adekwatne do wieku i skomponowane z wartościowych składników, stanowi podstawę zdrowego rozwoju.

Sprawdź: Owoce i deserki w słoiczkach

Skrót:

• Kiedy dziecko zaczyna chodzić? Czy roczny maluch powinno już posiadać tę umiejętność?
• Jakie są kolejne etapy nauki chodzenia? Czego niemowlę powinno się nauczyć, zanim wykona pierwszy krok?
• Dlaczego nie wolno dziecka uczyć chodzenia „na siłę”, podnosząc, ciągnąć za ręce, dając do dyspozycji chodzik?

Źródła:

• Katarzyna Wzorek-Łyczko, Rozwój dziecka 0- 36 miesięcy, https://pediatria.wum.edu.pl/sites/pediatria.wum.edu.pl/files/rozwoj_0-36_konspekt.pdf, data dostępu 12 12 2022
• Windows of achievement for six gross motor milestones – Światowa Organizacja Zdrowia, https://www.who.int
• Renata Trusewicz, Adam Maksymilian Pogorzała, Rozwój ruchowy dziecka z uwzględnieniem założeń koncepcji NDT Bobath