Stopniowo rozszerzana dieta niemowlęcia z czasem staje się coraz bardziej różnorodna. Aby zapewnić prawidłowy rozwój młodego organizmu, powinna być odpowiednio zbilansowana. Prawidłowo skomponowany jadłospis maluszka każdego dnia zapewni mu odpowiednią ilość podstawowych składników odżywczych - węglowodanów, tłuszczów, białek oraz witamin i składników mineralnych. Dostarczy również błonnika pokarmowego, ważnego przede wszystkim ze względu na wpływ na funkcjonowanie układu pokarmowego dziecka. Sprawdź, czym jest błonnik pokarmowy i w jakich produktach go szukać.
Co znajdziesz w tym artykule:
- 1.Co to jest błonnik pokarmowy?
- 2.Jaką rolę w diecie dziecka odgrywa błonnik?
- 3.Błonnik pokarmowy - w czym jest go najwięcej?
- 4.Produkty z błonnikiem w diecie dziecka
- 5.Ile błonnika powinno jeść małe dziecko*?
- 6.Nadmiar błonnika w diecie dziecka po 1. roku życia*
- 7.Niedobór błonnika w diecie dziecka po 1. roku życia*
Co to jest błonnik pokarmowy?
Błonnik pokarmowy (inaczej włókno pokarmowe) to zgodnie z definicją niejednorodne chemicznie składniki pochodzenia roślinnego spożywane przez człowieka, które – chociaż nie ulegają trawieniu w przewodzie pokarmowym – mają kluczowe znaczenie szczególnie dla prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego. Do grupy związków określanych jako błonnik pokarmowy należą m.in. skrobia oporna, inulina, beta-glukany i celuloza.
Jaką rolę w diecie dziecka odgrywa błonnik?
Błonnik pokarmowy pełni szereg ważnych funkcji:
- Pobudza przewód pokarmowy do pracy, korzystnie wpływając na perystaltykę jelit,
- Zwiększa wydzielanie hormonów, takich jak gastryna, przez co usprawnia proces trawienia,
- Pozytywnie wpływa na mikrobiotę jelitową,
- Ma zdolność do wiązania substancji szkodliwych w przewodzie pokarmowym, przez co ułatwia ich wydalanie.
Błonnik pokarmowy - w czym jest go najwięcej?
Najważniejszymi źródłami błonnika w diecie dziecka na etapie rozszerzania diety są produkty pochodzenia roślinnego – warzywa, owoce, a także produkty zbożowe. Wysokobłonnikowe uzupełnienie jadłospisu stanowią również różnego rodzaju orzechy i nasiona.
Warzywa – pierwsze źródło błonnika pokarmowego w diecie dzieci
Warzywa powinny być pierwszym pokarmem, który niemowlę poznaje na etapie rozszerzania diety, aby mogły stać się stałym elementem codziennego menu – najpierw dziecka, a później dorosłego. To cenne źródło witamin i składników mineralnych.
Do warzyw o wysokiej zawartości błonnika pokarmowego (powyżej 3 g błonnika w 100 gramach produktu) zalicza się m.in.:
- Marchew,
- Korzeń pietruszki,
- Korzeń selera,
- Brukselkę,
- Brokuły,
- Warzywa strączkowe, np. soczewicę, fasolę, groszek zielony.
Owoce o najwyższej zawartości błonnika pokarmowego
Słodki smak owoców sprawia, że dzieci chętnie się do nich przekonują. Dobrze więc, jeśli pojawią się jako drugie w kolejności podczas rozszerzania diety, po warzywach. Do owoców bogatych w błonnik pokarmowy należą m.in. maliny, porzeczki, gruszki, jabłka, pomarańcze i jagody.
Owoce suszone (np. śliwki i morele) są skoncentrowanym źródłem błonnika pokarmowego – w 100 g zawierają kilkakrotnie więcej tego składnika niż świeże odpowiedniki.
Regularnie podawaj maluchowi owoce, ponieważ (podobnie jak warzywa) zawierają istotne dla zdrowia i rozwoju witaminy oraz składniki mineralne.
Bogate w błonnik produkty zbożowe
Wśród produktów zbożowych o wysokiej zawartości błonnika można wyróżnić różne rodzaje pełnoziarnistego pieczywa, drobne i grube kasze, płatki zbożowe (np. owsiane, jaglane). Źródłem błonnika są także skomponowane z różnorodnych zbóż kaszki przeznaczone specjalnie dla niemowląt i małych dzieci.
Orzechy i nasiona jako dodatkowe źródło błonnika
Orzechy i nasiona stanowią jedne z najbogatszych dostępnych źródeł błonnika. Dietę dziecka warto urozmaicić wykorzystując te produkty w niewielkiej ilości w postaci zmielonej (np. masła z orzechów arachidowych lub migdałów czy pasty z pestek słonecznika).
Orzechy i nasiona w niewielkiej ilości oraz odpowiedniej postaci mogą pojawić się w jadłospisie po raz pierwszy wtedy, kiedy inne pokarmy uzupełniające (uważa się, że opóźnianie ich podawania ze względu na potencjalnie alergizujące właściwości nie ma uzasadnienia naukowego, warto jednak pamiętać aby zaczynać od ich niewielkich ilości i obserwować reakcję dziecka).
Produkty z błonnikiem w diecie dziecka
Organizm Twojego dziecka w pierwszych latach życia jest bardzo wrażliwy na wpływ czynników zewnętrznych, w tym potencjalnych zanieczyszczeń pochodzących ze spożywanej żywności. Zadbaj więc o to, aby podawane mu produkty były odpowiedniej jakości i bezpieczne.
Wsparciem w tym zakresie są dla Ciebie produkty przeznaczone specjalnie dla najmłodszych – to obiadki i zupki z warzywami oraz musy z owocami pochodzącymi wyłącznie ze sprawdzonych upraw i od zaufanych dostawców, np. mus BoboVita gruszka z buraczkiem i suszoną śliwką. Suszona śliwka jest dobrym źródłem błonnika pokarmowego. Mus można podawać już niemowlakom po ukończeniu 6. miesiąca życia.
Warto sięgnąć także po szeroki wybór kaszek zbożowych na bazie produktów z pełnego przemiału, np. bezmleczną kaszkę BoboVita zawierającą 7 różnych rodzajów zbóż.
Ile błonnika powinno jeść małe dziecko*?
Odpowiednia ilość włókna pokarmowego w codziennej diecie jest kluczowa do regulacji pracy układu pokarmowego. Eksperci w dziedzinie żywienia określili dzienne zapotrzebowanie na błonnik dla różnych grup wiekowych. Zgodnie z zaleceniami specjalistów maluch w wieku 1-3 lat każdego dnia powinien otrzymywać wraz z dietą minimum 10 g tego składnika pokarmowego.
Nadmiar błonnika w diecie dziecka po 1. roku życia*
Zarówno nadmiar, jak i niedobór określonych składników pokarmowych w diecie nie jest korzystny. Dieta dostarczająca zbyt dużo błonnika może wpływać na mniejsze wchłanianie niektórych substancji, w tym tłuszczów (a tym samym – przyswajanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – A, D, E, K) oraz składników mineralnych (m.in. cynku i żelaza).
Jeśli lekarz nie zalecił suplementowania błonnika u dziecka, sama nie wprowadzaj takich preparatów do jego diety – 5 porcji warzyw i produktów zbożowych oraz 4 porcje owoców każdego dnia dostarczą młodemu organizmowi odpowiednią jego ilość.
Niedobór błonnika w diecie dziecka po 1. roku życia*
Jak pokazują wyniki badań, w diecie najmłodszych dzieci często występują niedobory ważnych składników pokarmowych. Niedobór błonnika pokarmowego w diecie może skutkować zaparciami.
Konsekwencje spożywania zbyt małej ilości tego składnika pokarmowego mogą być również długofalowe – to większe prawdopodobieństwo rozwoju otyłości, a także ryzyko wystąpienia poważnych chorób w przyszłości, takich jak np. miażdżyca czy nowotwory jelita grubego. Właśnie dlatego zadbaj, aby każdego dnia jadłospis całej rodziny był bogaty w warzywa, owoce i produkty zbożowe.
Ważne informacje: Zaleca się kontynuację karmienia piersią podczas wprowadzania pokarmów uzupełniających. Karmienie piersią powinno trwać tak długo, jak jest to pożądane przez matkę i dziecko. Karmienie piersią jest najlepsze dla dziecka.
*informacje w tym akapicie dotyczą wyłącznie dziecka po 1. roku życia.
Źródła:
- Jarosz, M., Rychlik, E., Stoś K. i wsp. (2020). Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny, dostęp: https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2021/03/normy_zywienia_2020web.pdf.
- Harton A., Socha P. (red.) (2022) Raport: bezpieczeństwo żywności a potrzeby żywieniowe niemowląt i małych dzieci, dostęp: https://fundacjanutricia.pl/publikacje/raporty.
- Zakład Żywienia, Instytut Matki i Dziecka (2020) Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa.