Wprowadzanie do diety niemowlęcia pokarmów innych niż mleko mamy jest ważnym etapem w życiu każdego malucha. Dziecko odkrywa bogactwo smaków i stopniowo nabywa umiejętność spożywania posiłków stałych. Dowiedz się więcej o prawidłowym rozszerzaniu diety!
Co znajdziesz w tym artykule:
Dlaczego rozszerzanie diety jest ważne?
1000 pierwszych dni życia dziecka to najważniejszy okres, gdy kształtuje się młody organizm, jego narządy i układy. Ponadto w tym czasie rozwijają się umiejętności związane z jedzeniem, a zwłaszcza w okresie od 6. do 10. miesiąca życia. Rozszerzanie diety malucha ma zatem niebagatelny wpływ na jego prawidłowy rozwój. Wprowadzanie nowych pokarmów powinno odbywać się według aktualnego schematu żywienia ustalonego przez ekspertów. Maluch wraz z dietą powinien mieć zapewnioną właściwą ilość energii i niezbędnych składników odżywczych. Dzięki właściwemu rozszerzaniu diety rodzice mają szansę wpłynąć na zdrowie dziecka i zmniejszyć ryzyko wystąpienia u niego różnych chorób w przyszłości.
Co można podawać dziecku po 4. miesiącu życia
Eksperci rekomendują, aby rozszerzanie diety rozpocząć nie wcześniej niż od ukończenia 17. tygodnia życia (początek 5. miesiąca życia) i nie później niż w 26. tygodniu życia dziecka (początek 7. miesiąca życia)[1]. U większości niemowląt dojrzewa wtedy zdolność przyjmowania pokarmów stałych. Dzieci nabywają umiejętność siedzenia z podparciem, osiągają dojrzałość nerwowo-mięśniową pozwalającą kontrolować ruchy głowy i szyi oraz jedzenie z łyżeczki. W tym czasie zanika typowy dla okresu noworodkowego i wczesnoniemowlęcego odruch usuwania z ust ciał obcych, który utrudnia karmienie pokarmami innymi niż płynne[2].
Zbyt wczesne wprowadzenie nowych produktów może zniechęcić niemowlę do wypijania mleka mamy, które powinno być wyłącznym pokarmem przez 6 pierwszych miesięcy życia dziecka. Mleko kobiece zawiera m.in. przeciwciała niezbędne do stymulowania układu odpornościowego niemowlaka.
Zbyt wczesne wprowadzenie posiłków uzupełniających do diety dziecka może zwiększyć ryzyko alergii. Natomiast opóźnianie wprowadzania nowych produktów do menu maluszka może spowodować niedobory w diecie, co w konsekwencji zaburzy prawidłowy rozwój. Mimo iż mleko mamy wciąż stanowi podstawę diety, po 6. Miesiącu życia niemowlęcia nie jest ono w stanie dostarczyć niektórych niezbędnych składników i staje się niewystarczającym pokarmem. Ponadto rośnie zapotrzebowanie niemowlaka na energię i inne składniki odżywcze, które należy zaspokoić, wprowadzając posiłki uzupełniające.
Rosnące zapotrzebowanie na energię
Co może jeść 6-miesięczne dziecko? Pierwsze kroki w rozszerzaniu diety
Każde dziecko jest inne i w odmienny sposób będzie sygnalizowało gotowość na nowe smakowe wyzwania. Obserwuj, czy Twój maluszek sięga po jedzenie, wkłada do buzi różne przedmioty lub ssie paluszki – to mogą być sygnały świadczące o gotowości dziecka na rozszerzanie diety. Najlepiej jednak, żebyś w kwestii wprowadzania nowych pokarmów do diety dziecka skonsultowała się z lekarzem.
Do rozszerzania diety warto podejść ze spokojem i dużą dozą cierpliwości. Nauka pierwszych smaków może zająć dziecku trochę czasu. Nie wszystkie pociechy od razu akceptują produkty wprowadzane do ich codziennego jadłospisu. Niekiedy potrzeba kilku prób podania nowego produkt, zanim dziecko przyzwyczai się do nowego smaku
ABC rozszerzania diety niemowlęcia
W oparciu o najważniejsze zasady rozszerzania diety możesz wypracować wspólną dla Ciebie i maluszka metodę, która pozwoli czerpać korzyści z wprowadzanych posiłków i jednocześnie będzie akceptowalna przez dziecko. Wzbogacanie diety w nowe produkty uczy maluszka jedzenia łyżeczką, akceptacji pierwszych smaków i konsystencji oraz regularności jedzenia. To inwestycja w kształtowanie właściwych nawyków żywieniowych Twojego dziecka.
Pamiętajmy!
To rodzic decyduje, co i kiedy zje dziecko, ale to maluszek decyduje, czy posiłek zje i ile.
Jak rozszerzać dietę niemowlęcia – krok po kroku
- Zacznij od warzyw
Smak warzyw jest mniej akceptowany przez dziecko niż słodki smak owoców. Owoce warto wprowadzić dopiero po 2 tygodniach od podania maluszkowi pierwszego warzywa. Wprowadzanie nowości rozpocznij od kilku łyżeczek – tyle wystarczy, aby zapoznać niemowlę z nowym smakiem. Nowe smaki wprowadzaj pojedynczo i obserwuj reakcję dziecka. To mleko nadal jest podstawą diety.
Przykładowe menu dla niemowlęcia
Sprawdź porady żywieniowe i przykładowe jadłospisy dostosowane do wieku dziecka.
Co? Kiedy? Jak? Sprawdź!Na początku możesz wybrać puree z marchewki, brokułu, kalafiora czy zielonego groszku. Posiłki możesz podawać łyżeczką między karmieniami. Nie martw się, gdy maluszek zjada niewielkie ilości produktu. Dopiero przyzwyczaja się do nowego smaku i konsystencji.
- Czas na owoce
Niemowlę, które poznało i zaakceptowało już smak warzyw, jest gotowe na rozpoczęcie przygody z pysznymi owocami. Na pewno z radością będzie chciało spróbować jabłko, gruszkę czy banana – to za sprawą wrodzonej preferencji do smaku słodkiego.
- Wprowadzamy zboża na pierwsze śniadania
Po wprowadzeniu pierwszych warzyw i owoców zacznij zapoznawać dziecko ze zbożami. To pozwoli mu uczyć się nowych konsystencji. Kaszki BoboVita możesz podawać np. jako zbilansowane śniadanie. Równocześnie poszerzaj asortyment warzyw i owoców o kolejne propozycje.
- Wprowadzamy nowe smaki
Wprowadzaj coraz nowsze smaki owoców, warzyw oraz zbóż. Możesz także wprowadzić do diety dziecka niewielkie ilości jajka. Różnorodna dieta to źródło nowych smaków i składników odżywczych.
- Czas na mięso i ryby
Z czasem wprowadzaj także dania z mięsem, a później z rybą, które dostarczą cenne białko. Posiłek mięsny powinien znaleźć się raz dziennie w jadłospisie dziecka, z czego 1-2 porcje tygodniowo warto zastępować rybą.
- Wprowadzamy 5 posiłków dziennie
Twoje dziecko nauczyło się wiele od czasu pierwszych posiłków podawanych łyżeczką. Teraz może zacząć jeść regularnie 5 posiłków dziennie.
Sól w diecie niemowlęcia
Proste smaki są najlepsze. Nie dosalaj i nie dosładzaj posiłków dla maluszka. Te ze słoiczków nie zawierają żadnych dodatków smakowych i również dzięki temu są odpowiednie dla dziecka. Od początku staraj się kształtować u dziecka odpowiednie nawyki żywieniowe.
Co powinno pić niemowlę?
W czasie rozszerzania diety pamiętaj o dopajaniu maluszka. Najlepsza dla niemowląt jest woda źródlana lub niskozmineralizowana.
Kiedy dziecko zjada za mało?
Wielu rodziców zauważa u swojego dziecka unikanie spożywania nowych nieznanych pokarmów. Niektóre dzieci odmawiają jedzenia wszystkiego, co nowe w diecie lub podane w inny sposób niż dotychczas. Niekiedy odmowa zdarza się jeszcze przed spróbowaniem nowego produktu. Warto pamiętać, aby z dzieckiem z takim problemem najpierw udać się do pediatry. W trakcie wizyty lekarz oceni rozwój (masę ciała i wzrost dziecka) oraz sprawdzi przyczynę problemów żywieniowych. Zdarza się, że powodem odmawiania spożywania pokarmów są przyczyny zdrowotne, tj. alergie, nietolerancje pokarmowe, refluks żołądkowo-przełykowy czy inne stany chorobowe.
Jakie są pokarmy potencjalnie powodujące alergię?
Zgodnie z aktualnymi zaleceniami nie ma konieczności eliminowania lub opóźniania wprowadzania pokarmów potencjalnie alergizujących na etapie rozszerzania diety niemowlęcia. Do pokarmów potencjalnie alergizujących należą takie produkty, jak: mleko krowie, jaja, orzechy, ryby i owoce morza. Ponadto nie istnieje konieczność ograniczania tych produktów w diecie zarówno u dzieci zdrowych, jak i tych z rodzin obciążonych ryzykiem wystąpienia choroby alergicznej (np. jeśli rodzic jest alergikiem)[1]. Pokarmy potencjalnie alergizujące warto jednak dla bezpieczeństwa wprowadzać pojedynczo, przy jednoczesnej obserwacji reakcji dziecka na nowy produkt.
Sekcja pytań i odpowiedzi:
Co jako pierwsze przy rozszerzaniu diety?
Zgodnie ze schematem żywienia niemowląt z 2021 roku jako pierwszy pokarm uzupełniający zaleca się wprowadzenie przecierów z pojedynczych warzyw. Z uwagi na większe trudności w akceptacji smaku warzyw niż owoców to właśnie warzywa powinny być pierwszymi pokarmami uzupełniającymi w diecie dziecka.
Rozszerzanie diety niemowlaka – dlaczego różnorodność smaków jest ważna?
Urozmaicona dieta, która uwzględnia różnorodne produkty, to jeden z podstawowych elementów prawidłowego odżywiania. Różnorodne menu kształtuje właściwe nawyki żywieniowe niemowlęcia oraz pomaga realizować zapotrzebowanie na ważne dla prawidłowego rozwoju składniki odżywcze i energię.
Co zrobić, gdy dziecko nie chce jeść nowych produktów?
Podczas rozszerzania jadłospisu dziecka warto stosować metodę: rodzic decyduje, kiedy, gdzie i co dziecko będzie jadło, a dziecko decyduje, jak dużo będzie jadło. Częstym błędem jest podawanie maluchom zbyt dużej liczby posiłków i stwarzanie okazji do podjadania. Nie należy zatem proponować dziecku przekąsek między posiłkami. W trakcie jedzenia nie powinno się także rozpraszać malucha i nadmiernie go zabawiać. Niemowlę powinno być zachęcane do samodzielnego jedzenia. Dlatego warto spożywać posiłki wspólnie z dzieckiem, aby brało z opiekunów dobry przykład oraz starać się urozmaicać pokarmy i dbać o różnorodność w diecie.
[1] Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.
[2] Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci , Standardy Medyczne/Pediatria 2021, T. 18.